Het klimaatbeleid ligt op ramkoers. Kennis alleen overtuigt niet meer. De boodschap moet ook in emotie worden uitgedrukt, en daar zijn we nog niet goed in. De sleutel is, om op zoek te gaan naar de waardepatronen van de klimaatsceptici en bruggen te bouwen.
“In de VS schetsen ‘denktanks’ als het Heartland Institute en tal van andere het beeld dat er binnen de klimaatwetenschap veel onenigheid is. Belangrijke media als The Wall Street Journal en Fox News nemen dat over. Websites als climategate.nl geven ruimte aan (pseudo- of ex-)wetenschappers die achtergronden en oorzaken van klimaatverandering bestrijden. De sceptici hebben, mede doordat ze goed framen, veel invloed. Ze zijn in staat om hun onderwerpen hapklaar te verpakken in kreten die de publieke opinie raken. De oneliner ‘Windmolens draaien op subsidie’ is zo’n frame. Die wordt vervolgens eindeloos herhaald door een goed georganiseerd netwerk van websites en blogs. Ze hebben een heel goede aansluiting gevonden bij de emoties en waarden van grote groepen mensen.
Daarom is het belangrijk dat wetenschappers inzien dat kennis alleen niet overtuigt. Waarden en kennis moeten ook in emotie worden uitgedrukt en daar zijn we nog niet goed in.
We koersen aan op een temperatuurstijging van grofweg tussen de drie en misschien wel vijf graden. Mijn vermoeden is dat we in sommige gevallen al over de kantelpunten heen zijn, het lijkt er veel op dat het proces van klimaatverandering gewoon irreversibel is. Het wordt een warme wereld met een heel onaangename toekomst. Het wordt een wereld van vechten of door de crisis elkaar juist steunen, dat is moeilijk te voorspellen.
We zijn ons niet van de ernst van de situatie bewust. Ook de milieubeweging is dat onvoldoende. Het is ook heel moeilijk om de werkelijkheid zoals die zich ontvouwt echt te durven zien. Mensen laten het moeilijk tot zich doordringen.
Er zitten enorme, bijna onvermijdelijke veranderingen aan te komen. Het wordt van het grootste belang dat we er werk van gaan maken om die veranderingen ook psychologisch en mentaal aan te kunnen. Ik zie het als een grote uitdaging om een bijdrage te kunnen leveren op het gebied van natuur, biodiversiteit en de robuustheid van de ecosystemen en menselijke samenwerkingsverbanden.”
Jan Paul van Soest (1955) is zelfstandig adviseur. Hij is partner van de coöperatie ‘De Gemeynt’, die zich bezighoudt met de wisselwerking tussen economie en ecologie. Hij studeerde milieuhygiëne en wetenschapsjournalistiek. Hij was directeur van CE Delft, een onderzoeks- en adviesbureau voor milieu- en duurzaamheidsvraagstukken. Over klimaatverandering schreef Jan Paul van Soest onder andere ‘De aarde heeft koorts’. In opdracht van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) schreef hij het essay ‘Klompen in de machinerie’ over hoe de veranderingen naar een meer duurzame energiehuishouding worden belemmerd door gevestigde belangen en de rol van klimaatsceptici daarbij.
Deel deze pagina: