Circulaire Economie en Biodiversiteit

“The mutual beSeminar Circular Economy, April 7nefits of a circular economy for business and biodiversity – a value-driven approach”: dit was de titel van het seminar dat plaatsvond op 7 april 2014 in Den Haag. Het werd georganiseerd door het Louis Bolk Instituut en het ministerie van Economische Zaken. Ongeveer 80 deelnemers vanuit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, wetenschap en overheid namen deel.

Het seminar werSeminar Circular Economy, April 7d geopend door Rob van Brouwershaven, directeur Natuur en Biodiversiteit van het ministerie van EZ. Andere sprekers waren Sjef Staps (Louis Bolk Instituut), Robert ter Kuile (PepsiCo-USA) en Douwe Jan Joustra (One Planet Architectural Institute). Verder gaven Bette Harms (IUCN-NL), William Visser (RVO) en Chloë de Roos Feinberg (Circle Economy) korte ‘pitches’ over hun werk aan de circulaire economie. Klaas van Egmond (Universiteit Utrecht) reflecteerde op de presentaties en trok conclusies. De zaal discussieerde volop mee onder leiding van Hadasssah de Boer.

Seminar Circular Economy, April 7Keynote spreker was Robert ter Kuile, Senior Director Environmental Sustainability and Global Public Policy van PepsiCo. PepsiCo ambieert ‘Performance with Purpose’ en innoveert om in netwerken waarde toe te voegen aan natuur, gezondheid en welzijn. De grootste impact in hun waardeketen zit in de agrarische sector, verpakkingen en transport. Ter Kuile riep overheden op om mondiaal te bepalen welke maatschappelijke relevante thema’s het bedrijfsleven moet aanpakken, en te faciliteren dat die onderwerpen decentraal kunnen worden ingevuld. Verder bepleitte hij dat leidende multinationals hun kennis delen met het midden- en kleinbedrijf. Het MKB heeft immers minder middelen om te experimenteren met duurzame concepten dan de grote bedrijven. Toch is hun deelname aan de circulaire economie noodzakelijk voor het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen die zijn vastgesteld in Vision 2050 van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD).
Presentatie: Robert Ter Kuile: Linking the Global with the Local

Seminar Circular Economy, April 7Sjef Staps is auteur van het boek Over de crisis niets dan goeds. In het kader van dat project vond het seminar plaats. In dit boek staan interviews met 25 deskundigen over de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Een aantal van hen, onder wie Robert ter Kuile, concluderen dat de circulaire economie een uitweg kan zijn voor de crisis.
Staps noemde twee voorbeelden uit de landbouw waarin circulaire economie vanuit een huidige probleemstelling, juist een aanzet kan geven voor duurzame ontwikkeling.
Het eerste voorbeeld betreft intersectorale samenwerking tussen akkerbouw en veehouderij vanuit de toenemende behoefte aan respectievelijk ruwvoer en stabielere, minder intensieve bouwplannen met meer granen.
Het tweede voorbeeld is het huidige spanningsveld tussen landbouw en energiesector met betrekking tot het gebruik van organische reststromen. In de landbouw zijn deze nodig voor het in stand houden van lange termijn bodemvruchtbaarheid. De energiesector onttrekt in toenemende mate met name houtige reststromen uit dit proces. Een te ontwikkelen Decision Support System kan de meest optimale route bepalen voor verschillende reststromen, waarin zowel economische als ecologische factoren (klimaat, biodiversiteit, lange termijn bodemvruchtbaarheid) worden meegewogen.
Presentatie: Sjef Staps: Nothing but good about the crisis

Seminar Circular Economy, April 7Douwe Jan Joustra liet zien hoe zijn eigen bedrijf circulaire concepten toepast, door bijvoorbeeld niet het materiaal maar het gebruik ervan centraal te stellen.
Zijn bedrijf koopt bijvoorbeeld geen lampen, maar least het gebruik van licht. Ook benadrukte hij dat we van de natuur moeten leren, willen we als mensheid overleven.
Presentatie: Douwe Jan Joustra: Circular Economy: a living system

Klaas van Egmond ging in op vragen uit de zaal, onder ander naar de rol van de overheid. Hij concludeerde dat er binnen bestaande concepten (bijvoorbeeld voor klimaatverandering) nog veel aan efficiëntie te winnen is, te beginnen in eigen land en de EU.
Seminar Circular Economy, April 7Van Egmond benadrukte dat bij duurzame ontwikkeling culturele achtergronden en waarde-oriëntaties even belangrijk zijn als technische aspecten.
Alleen met hernieuwbare energie kan de circulaire economie werkelijk groen zijn. Dat betekent dus afscheid nemen van fossiele brandstoffen.
Van Egmond constateert een onterecht gebrek aan urgentiegevoel in de samenleving. Hij verwijst daarbij naar de filosoof John Gray, die voor deze eeuw oorlogen om grondstoffen voorspelt. Deze zijn feitelijk al begonnen; de voorbeelden zijn voorhanden.
Het is aan de overheid om orde te scheppen in de maatschappij: maak goede wet- en regelgeving en creëer de voorwaarden voor business-cases. Simplificeren is daarbij het sleutelwoord, want onze maatschappij en onze wet- en regelgeving is veel te complex geworden. Als voorbeeld noemt hij het Emissiehandelssysteem voor broeikasgassen, dat mede door de complexiteit niet werkt. Een eenvoudige belasting op CO2 zou veel gemakkelijker te zijn. Juist afgelopen week pleitte Maarten Hajer, directeur van het PlanBureau voor de Leefomgeving, juist ook voor een CO2-tax.
Hij roept de overheid op om de markt te faciliteren om werkelijk business cases tot stand te laten brengen die tot verduurzaming leiden.
Van Egmond verwijst naar het boek Collapse van Jared Diamond. Veel beschavingen zijn te gronde gegaan omdat de belangen van de oude generatie de jongere generatie de mogelijkheid ontnamen om tot verandering te komen.
Hij pleit voor een Coalition of the willing, maar vraagt zich af: ‘Willen we werkelijk?’
Wat nodig is, is een werkelijke bereidheid om te veranderen. Die bereidheid is tot op heden afwezig.
Ten besluit roept Van Egmond iedereen op om zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen.